تعیین سمت قبله و تشخیص ظهر حقیقی مدینه (کتاب)«رساله تعیین سمت قبله و تشخیص ظهر حقیقی مدینه منوره به اعجاز رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم»، تالیف علامه حسن زاده آملی و به زبان فارسی است. موضوع بحث در این رساله، تنها معجزه فعلی باقی خاتم الانبیاء، محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ؛ یعنی تعیین سمت قبله مدینه توسط آن جناب است. ۱ - ساختاررساله، مشتمل بر یک مقدمه، شش عنوان مختلف و یک خاتمه است. [۱]
تعیین سمت قبله و تشخیص ظهر حقیقی مدینه، حسن زاده آملی، ص۳-۲۹.
۲ - گزارش محتواحضرت استاد، ابتدا، به بیان اجمالی معجزات سفرای الهی که به دو قسم قولی و فعلی منقسمند، پرداخته و سپس قرآن را به عنوان سرسلسله معجزات قولی پیغمبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که برای همیشه باقی و برقرار است، معرفی می‌نمایند، آن گاه به ذکر تنها معجزه فعلی باقی آن جناب که همان تعیین قبله مدینه است، اشاره می‌کنند. استاد حسن زاده دام ظله، برای روشن شدن عظمت فعل رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و آشکار ساختن چگونگی اعجاز آن، نکات و دقایقی را که تعیین سمت قبله بر آنها مبتنی است، مانند تعیین طول و عرض مکه مکرمه و طرق تحصیل دو قوس طول و عرض بلد مفروض و... بیان کرده و خاطرنشان می‌سازند که جناب رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بدون اعمال آلات نجومی و قواعد هیوی و یا در دست داشتن زیج و دیگر منابع، طول و عرض جغرافیایی سمت قبله مدینه را در غایت دقت و استوا تعیین فرمود و به سوی کعبه ایستاد و فرمود: محرابی علی المیزاب. لازم به ذکر است که در قسمت پایانی رساله، به یکی دیگر از معجزات فعلی آن جناب که تعیین ظهر حقیقی است، اشاره شده است. تعیین ظهر حقیقی برای افراد رعیت بدون تحصیل خط زوال و نصب شاخص در سطح آن از طرق معموله فن ، میسور نیست، ولی رسول خاتم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بدون به کارگیری آلات نجومی و استعمال قواعد ریاضی، دیوار مسجد مدینه را در سطح دایره نصف النهار که همان خط زوال است، بنا کرد و اوقات نماز را از روی سایه آن، به طرز بدیعی معین فرمود. ۳ - وضعیت کتاباین رساله، علاوه بر اینکه ضمن مجموعه‌ای به نام یازده رساله فارسی، به چاپ رسیده است، اخیرا به طور مستقل، توسط انتشارات قیام، در تیراژه ۵۰۰۰ نسخه، طبع و منتشر گردید. فهرست مطالب، در آخر رساله ذکر شده است. ۴ - پانویس
۵ - منبعنرم افزار مجموعه آثار علامه حسن‌زاده آملی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |